İnseminasyon (Aşılama) (IUI)

Aşılama yönteminde yumurta ve sperm kadın üreme sisteminde biraraya geleceği için yumurtlamanın kendiliğinden ya da ilaçlarla sağlanması, sperm değerlerinde hafif düşüklük olsa bile yeterli değerlerde olması ve tüplerle rahim içinin sağlıklı olması gerekmektedir. Genç çiftlerde aşılamamın başarısı daha yüksektir.

• Açıklanamayan infertilite
• Yumurtlama ve dolayısıyla adet düzensizliği olan kadınlar ( polikistik overli hastalar gibi)
• Hafif erkek faktörü olan çiftler ( sperm değerlerinde sayısal-hareket ve yapısal olarak hafif düşüklük olan çiftler)
• Düzenli cinsel ilişkinin sağlanamadığı durumlar

Aşılama işlemi için yumurtlamanın ya kendiliğinden ya da ilaçlarla sağlanması gerekir. Yumurta gelişimini sağlamak için ağızdan ilaçlar veya göbekten yapılan düşük dozda iğneler tercih edilebilir. Ultrason ile folikül büyümesi takip edilerek folikül 18-20 mm büyüklüğe ulaşınca çatlatma iğnesi (hCG) uygulanarak yaklaşık 36 saat sonrasına aşılama planlanır. Eşinizin 2 ile 4 gün arasında cinsel perhiz yapması yeterlidir.İşlem günü laboratuarda eşinizin sperminin işlem için hazırlanması (bazı özel yıkama işlemlerine tabii tutularak en hareketlilerinin yoğunlaştırılması) gerekeceğinden aşılama saatinden yaklaşık 1 saat önce klinikte olmanız gerekecektir. İşlemin rahat yapılabilmesi için hafif idrara sıkışık olmanızda fayda vardır.

İşlem ağrısız olup cinsel ilişkisi olan her kadında anesteziye ihtiyaç duyulmadan yapılabilir. Vaginismus gibi vaginal muayeneye engel olan durumların varlığında sedasyon anestezisi denilen kısa süreli anestezi uygulanabilir.
Aşılama işlemi kadın doğum muayene masasında (jinekolojik masada) yapılır. Rahim ağzını görmek için vaginaya spekulum denilen küçük bir alet yerleştirilir. Rahim ağzında varsa mukus vb temizlenir. Hazırlanmış olan yaklaşık 0.5-1 cc’lik sperm örneği ince pipet benzeri bir kateter yardımıyla rahim içerisine verilir. İşlem sırasında izlem için ultrason kullanılabilir.

Aşılama sonrası özellikle beklenmesi gereken bir süre sözkonusu değildir. Ancak pratik uygulamada genellikle işlemden sonra masada 5-10 dakika arası dinlenmeniz ve bunu takiben yarım saatlik istirahat uygulanmaktadır. İşlem sonrası normal günlük hayatınıza devam edebilirsiniz.

Kullanmakta olduğunuz vitamin ve varsa diğer gerekli ilaçlarınıza devam edebilirsiniz. Aşılama sonrası özellikle kullanmanız gereken bir ilaç olmamakla beraber kimi zaman ek progesteron kullanımı önerilebilmektedir. Ancak yumurtlamanın sağlanıldığı aşılama işleminde vücut gebelik için gerekli olan progesteronu kendisi üretebilmektedir.

Aşılama temelde normal cinsel ilişkiyle olan mekanizmaların kullanılarak gebeliğin elde edilmeye çalışıldığı bir tedavi yöntemidir. Gebelik başarısı genç çiftlerde %15-20 aralığındadır.

Yıkama sonrası total hareketli sperm sayısının 9 milyon ve üzerinde olduğu çiftlerde %15-20’lik aşılama başarısı yakalanabilir (ASRM 2015). Total hareketli sperm sayısının 9 milyonun altında olan hastalarda başarı şansı daha düşüktür.

Genç çiftlerde tüp bebek tedavisine geçilmeden aşılama işlemi yapılabilir. Deneme sayısı olarak 3 denemeye kadar yapılabilmekle beraber tekrarlanan aşılamalarda gebelik başarısı ihtimali daha da azaldığından pratikte 2 kez denenmesi çoğu kez yeterli olmaktadır.

Teknik olarak böyle bir zorunluluk yoktur. Ancak tüp bebek dışında tedavisi mümkün olmayan durumlar haricinde gerek hazırlık aşamasının nispeten kolay olması gerekse maliyetinin düşük olması nedeniyle aşılama tercih edilmektedir.
Bunun dışında sağlık güvencesini kullanarak kendi sigortasıyla tüp bebek tedavisi yaptıracak çiftlerde tüp bebek öncesi belli sayıda aşılama yapılması şartı vardır.