- Hasan Arseven, Dr. Burhan Nalbantoğlu Cd Sokak, Lefkoşa 99010 KIBRIS
Tüp Bebek Tedavisi ve Çatlatma İğnesi
Yumurtlama üzerine etkili hormonlar gonadotropin serbestleştirici hormon (GnRH) ve Luteinizan hormon (LH)’dur.
Çatlatma İğnesi Nedir?
Sağlıklı çalışan yumurtalıklarda normal şartlar altında her ay tek folikül seçilerek büyümeye başlar ve yeterli büyüklüğe eriştiğinde beyinden salgılanan hormonların etkisiyle çatlayıp içindeki yumurta karın boşluğuna salınmış olur (ovulasyon=yumurtlama). Yumurtlama üzerine etkili hormonlar gonadotropin serbestleştirici hormon (GnRH) ve Luteinizan hormon (LH)’dur. Her iki hormonun da sentetik olarak üretilmiş ilaç formları tüp bebek tedavisinde kullanılan çatlatma iğnesi olarak bildiğimiz hormonlardır ve tedavi içerisinde uygun zamanda ve dozlarda kullanılarak folikülün içerisinde bulunan yumurtanın olgunlaşması ve toplamaya uygun hale gelmesi sağlanır.
Çatlatma İğnesi Kaç Çeşittir? Ne gibi Farkları vardır?
İçeriklerine göre iki çeşit çatlatma iğnesi vardır : Luteinizan hormon (LH) benzeri etkiye sahip olan insan koryonik gonadotropin (HCG) içerenler ve gonadotropin serbestleştirici hormon (GnRH) benzeri etkiye sahip olan GnRH analogları.
Bu hormonlar enjektör içinde kullanıma hazır formda olabileceği gibi toz şeklinde olup sulandırıldıktan sonra da uygulanabilir. Cilt altı kullanıma uygun olup genellikle göbek çevresine ve hastanın kendisi tarafından uygulanmaktadır.
Bu iki çatlatma iğnesi tek tek kullanılabileceği gibi bazı durumlarda her ikisinin beraber kullanılması da tercih edilebilir. Kullanılan yumurta geliştirici ilaç protokolüne bağlı olarak da çatlatma iğnesi kullanımı değişiklik gösterebilmektedir.
Özellikle folikül sayısı çok fazla olan polikistik yumurtalıkları olan hastalarda aşırı gelişen yumurtalıkların hiperstimülasyon denilen ve bazı durumlarda hastada hayati risk taşıyabilen aşırı uyarılma sendromunun yaşanmaması için çatlatma iğnesi olarak özellikle GnRH analogları tercih edilmektedir. Çünkü bu hastalarda aşırı uyarılma sendromunu başlatacak etken hastanın ya ilaç yoluyla (HCG)vücuduna aldığı veya gebe kalması durumunda vücudunda üretilen HCG ‘dir. Fazla sayıda yumurtası olup hiperstimülasyon riski olan hastalarda analoglarla folikül olgunlaşmasının sağlanıp embriyoların dondurularak transferin başka bir aya ertelenmesi ön planda tercih edilen yaklaşımlardan biridir.
Her iki çeşit iğnenin yapılış amacı aynı olup folikül içindeki yumurtanın olgunlaşmasını sağlayıp yumurta toplama işlemi sırasında yumurtanın folikül duvarından rahatça ayrılabilmesi amaçlanmaktadır.
Çatlatma iğnesinden kaç saat sonra yumurta toplama işlemi yapılır?
Normal şartlarda vücutta LH piki dediğimiz LH hormonunun tavan yaptığı zamandan yaklaşık 36 saat sonrasında yumurtlama gerçekleşir. Tüp bebek tedavisinde amaç yumurtlama olmadan yumurtaları toplamak olduğundan çatlatma iğnesinden sonra genellikle 35. saatte toplama işlemi yapılır. Ancak saat ayarlaması yapılırken hastanın yumurta sayısı, kandan bakılan hormon değerleri veya daha önceden erken çatlama problemi yaşanıp yaşanmaması göz önünde bulundurularak bu süre daha da kısaltılabilir. İlaçların yapılma saatleri son derece önemli olup herhangi bir yanlışlık olması halinde mutlaka ilgili doktora bilgi verilmelidir.
Çatlatma iğnesi sonrası ağrı olur mu ? Ne anlama gelir?
Çatlatma iğnesi uygulamasından sonra çoğu hasta kasıklarda artan bir ağrıdan şikayet eder. Genellikle görülen bir durumdur ancak bazı durumlarda özellikle şiddetli ağrı varlığında erken çatlama olabileceği akla gelmelidir. Bu gibi durumlarda doktora bilgi verilmesi son derece önemlidir.
Tüp Bebek Doktoru – Zehra Onar Şekerci